स सागरमनाधृष्यमतिक्रम्य महाबलः ।
त्रिकूटशिखरे लङ्कां स्थितां स्वस्थो ददर्श ह ॥ १ ॥
ततः पादपमुक्तेन पुष्पवर्षेण वीर्यवान् ।
अभिवृष्टः स्थितस्तत्र बभौ पुष्पमयो यथा ॥ २ ॥
योजनानां शतं श्रीमांस्तीर्त्वाप्युत्तमविक्रमः ।
अनिश्वसन् कपिस्तत्र न ग्लानिमधिगच्छति ॥ ३ ॥
शतान्यहं योजनानां क्रमेयं सुबहून्यपि ।
किं पुनः सागरस्यान्तं सङ्ख्यातं शतयोजनम् ॥ ४ ॥
स तु वीर्यवतां श्रेष्ठः प्लवतामपि चोत्तमः ।
जगाम वेगवान् लङ्कां लङ्घयित्वा महोदधिम् ॥ ५ ॥
शाद्वलानि च नीलानि गन्धवन्ति वनानि च ।
गण़्डवन्ति च मध्येन जगाम नगवन्ति च ॥ ६ ॥
शैलांश्च तरुसञ्छन्नान् वनराजीश्च पुष्पिताः ।
अभिचक्राम तेजस्वी हनुमान् प्लवगर्षभः ॥ ७ ॥
स तस्मिन्नचले तिष्ठन् वनान्युपवनानि च ।
स नगाग्रे च तां लङ्कां ददर्श पवनात्मजः ॥ ८ ॥
सरलान् कर्णिकारांश्च खर्जूरांश्च सुपुष्पितान् ।
प्रियालान्मुचुलिन्दांश्च कुटजान् केतकानपि ॥ ९ ॥
प्रियङ्गून् गन्धपूर्णांश्च नीपान् सप्तच्छदांस्तथा ।
असनान् कोविदारांश्च करवीरांश्च पुष्पितान् ॥ १० ॥
पुष्पभारनिबद्धांश्च तथा मुकुलितानपि ।
पादपान् विहगाकीर्णान् पवनाधूतमस्तकान् ॥ ११ ॥
हंसकारण्डवाकीर्णा वापीः पद्मोत्पलायुताः ।
आक्रीडान् विविधान् रम्यान् विविधांश्च जलाशयान् ॥ १२ ॥
सन्ततान् विविधैर्वृक्षैः सर्वर्तुफलपुष्पितैः ।
उद्यानानि च रम्याणि ददर्श कपिकुञ्जरः ॥ १३ ॥
समासाद्य च लक्ष्मीवान् लङ्कां रावणपालिताम् ।
परिघाभिः सपद्माभिः सोत्पलाभिरलङ्कृताम् ॥ १४ ॥
सीतापहरणार्थेन रावणेन सुरक्षिताम् ।
समन्ताद्विचरद्भिश्च राक्षसैरुग्रधन्विभिः ॥ १५ ॥
काञ्चनेनावृतां रम्यां प्राकारेण महापूरीम् ।
गृहैश्च ग्रहसङ्काशैः शारदाम्बुदसन्निभैः ॥ १६ ॥
पाण्डराभिः प्रतेलीभिरुच्चाभिरभिसंवृताम् ।
अट्टालकशताकीर्णां पताकाध्वजमालिनीम् ॥ १७ ॥
तोरणैः काञ्चनैर्दिव्यैर्लतापङ्क्तिविचित्रितैः ।
ददर्श हनुमान् लङ्कां दिवि देवपुरीमिव ॥ १८ ॥
गिरिमूर्ध्नि स्थितां लङ्कां पाण्डुरैर्भवनैः शुभैः ।
ददर्श स कपिश्रेष्ठः पुरमाकाशगं यथा ॥ १९ ॥
पालितां राक्षसेन्द्रेण निर्मितां विश्वकर्मणा ।
प्लवमानामिवाकाशे ददर्श हनुमान् पुरीम् ॥ २० ॥
शतघ्नीशूलकेशान्तामट्टालकवतंसकाम् ।
मनसेव कृतां लङ्कां निर्मितां विश्वकर्मणा ॥ २१ ॥
द्वारमुत्तरमासाद्य चिन्तयामास वानरः ।
केलासशिखरप्रख्यामालिखन्तीमिवाम्बरम् ॥ २२ ॥
डीयमानामिवाकाशमुच्छ्रितैर्भवनोत्तमैः ।
संपूर्णा राक्षसैर्घोरैर्नागैर्भोगवततीमिव ॥ २३ ॥
अचिन्त्यां सुकृतां स्पष्टां कुबेराध्युषितां पुरा ।
दंष्ट्रिभिर्बहुभिः शूरैः शूलपट्टिशपाणिभिः ॥ २४ ॥
रक्षितां राक्षसैर्घोरैर्गुहामाशीविषैरिव ।
तस्याश्च महतीं गुप्तिं सागरं च निरीक्ष्य सः ॥ २५ ॥
रावणं च रिपुं घोरं चिन्तयामास वानरः ।
आगत्यापीह हरयो भविष्यन्ति निरर्थकाः ॥ २६ ॥
नहि युद्धेन वै लङ्का शक्या जेतुं सुरैरपि ।
इमां तु विषमां दुर्गां लङ्कां रावणपालिताम् ॥ २७ ॥
प्राप्यापि स महाबाहुः हिं करिष्यति राघवः ।
अवकाशे न सान्त्वस्य राक्षसेष्वभिगम्यते ॥ २८ ॥
न दानस्य न भेदस्य नैव युद्धस्य दृश्यते ।
चतुर्णामेव हि गतिर्वानराणां महात्मनाम् ॥ २९ ॥
वालिपुत्रस्य नीलस्य मम राज्ञश्च धीमतः ।
यावज्जानामि वैदेहीं यदि जीवति वा न वा ॥ ३० ॥
तत्रैव चिन्तयिष्यामि दृष्ट्वा तां जनकात्मजाम् ।
ततः स चिन्तयामास मुहूर्तं कपिकुञ्जरः ॥ ३१ ॥
गिरिशृङ्गे स्थितस्तस्मिन् रामस्याभ्युदये रतः ।
अनेन रूपेण मया न शक्या पुरी ॥ ३२ ॥
प्रवेष्टुं राक्षसैर्गुप्ता क्रूरैर्बलसमन्वितैः ।
उग्रौजसो महावीर्या बलवन्तश्च राक्षसाः ॥ ३३ ॥
वञ्चनीया मया सर्वे जानकीं परिमार्गता ।
लक्ष्यालक्ष्येण रूपेण रात्रौ लङ्कापुरी मया ॥ ३४ ॥
प्रवेष्टुं प्राप्तकालं मे कृत्यं साधयितुं महत् ।
तां पुरीं तादृशीं दृष्ट्वा दुराधर्षां सुरासुरैः ॥ ३५ ॥
हनुमांश्चिन्तयामास विनिःश्वस्य मुहुर्मुहुः ।
केनोपायेन पश्येयं मैथिलीं जनकात्मजाम् ॥ ३६ ॥
अदृष्टो राक्षसेन्द्रेण रावणेन दुरात्मना ।
न विनश्येत् कथं कार्यं रामस्य विदितात्मनः ॥ ३७ ॥
एकामेकश्च पश्येयं रहिते जनकात्मजाम् ।
भूताश्चार्था विपद्यन्ते देशकालविरोधिताः ॥ ३८ ॥
विक्लवं दूतमासाद्य तमः सूर्योदये यथा ।
अर्थानर्थान्तरे बुद्धिर्निश्चितापि न शोभते ॥ ३९ ॥
घातयन्ति हि कार्याणि दूताः पण्डितमानिनः ।
न विनश्येत्कथं कार्यं वैक्लव्यं न कथं भवेत् ॥ ४० ॥
लङ्घनं च समुद्रस्य कथं नु न वृथा भवेत् ।
मयि दृष्टे तु रक्षोभी रामस्य विदितात्मनः ॥ ४१ ॥
भवेद्व्यर्थंमिदं कार्यं रावणानर्थमिच्छतः ।
नहि शक्य क्वचित् स्थातुमविज्ञातेन राक्षसैः ॥ ४२ ॥
अपि राक्षसरूपेण किमुतान्येन केनचित् ।
वायुरप्यत्र न ज्ञातश्चरेदिति मतिर्मम ॥ ४३ ॥
नह्यस्त्यविदितं किञ्चिद्राक्षसानां बलीयसाम् ।
इहाहं यदि तिष्ठामि स्वेन रूपेण संवृतः ॥ ४४ ॥
विनाशमुपायास्यामि भर्तुरर्थश्च हीयते ।
तदहं स्वेन रूपेण रजन्यां ह्रस्वतां गतः ॥ ४५ ॥
लङ्कामधिपतिष्यामि राघवस्यार्थसिद्धये ।
रावणस्य पुरीं रात्रौ प्रविश्य सुदुरासदाम् ॥ ४६ ॥
विचिन्वन् भवनं सर्वं द्रक्ष्यामि जनकात्मजाम् ।
इति सञ्चिन्त्य हनुमान् सूर्यस्यास्तमयं कपिः ॥ ४७ ॥
आचकाङ्क्षे तदा वीरो वैदेह्या दर्शनोत्सुकः ।
सूर्ये चास्तं गते रात्रौ देहं सङ्क्षिप्य मारुतिः ॥ ४८ ॥
वृषदंशकमात्रः सन् बभूवाद्भुतदर्शनः ।
प्रदोषकाले हनुमांस्तूर्णमुत्प्लुत्य वीर्यवान् ॥ ४९ ॥
प्रविवेश पुरीं रम्यां सुविभक्तमहापथाम् ।
प्रासादमालाविततां स्तम्भैः काञ्चनराजतैः ॥ ५० ॥
शातकुम्भमयैर्जालैर्गन्धर्वनगरोपमाम् ।
सप्तभूमाष्टभूमैश्च स ददर्श महापुरीम् ॥ ५१ ॥
तलैः स्फटिकसङ्कीर्णैः कार्तस्वरविभूषितैः ।
वैडूर्यमणिचित्रैश्च मुक्ताजालविभूषितैः ॥ ५२ ॥
तलैः शुशुभिरे तानि भवनान्यत्र रक्षसाम् ।
काञ्चनानि विचित्राणि तोरणानि च रक्षसाम् ॥ ५३ ॥
लङ्कामुद्द्योतयामासुः सर्वतः समलङ्कृताम् ।
अचिन्त्यामाद्भुताकारां दृष्ट्वा लङ्कां महाकपिः ॥ ५४ ॥
आसीद्विषण्णो हृष्टश्च वैदेह्या दर्शनोत्सुकः ।
स पाण्डुरो द्विद्धविमानामालिनीं महार्हजाम्बूनदजालतोरणाम् ॥ ५५ ॥
यशस्विनीं रावणबाहुपालितां क्षपाचरैर्भीमबलैः समावृताम् ।
चन्द्रोऽपि साचिव्यमिवास्य कुर्वंस्तारागणैर्मध्यगतो विराजन् ॥ ५६ ॥
ज्योत्स्नावितानेन वितत्य लेकमुत्तिष्ठते नैतसहस्ररश्मिः ।
शङ्खप्रभं क्षीरमृणालवर्णमुद्गच्छमानं व्यवभासमानम् ॥ ५७ ॥
ददर्श चन्द्रं स हरिप्रवीरः पोप्लूयमानं सरसीव हंसम् ॥ ५८ ॥