स तस्य मध्ये भवनस्य मारुतिर्लतागृहांश्चित्रगृहान्निशागृहान् ।
जगाम सीतां प्रति दर्शनोत्सुको न चैव तां पश्यति चारुदर्शनाम् ॥ १ ॥
स चिन्तयामास ततो महाकपिः प्रियामपश्यन् रघुनन्दनस्य ताम् ।
ध्रुवं हि सीता म्रियते यथा न मे विचिन्वतो दर्शनमेति मैथिला ॥ २ ॥
सा राक्षसानां प्रवरेण जानकी स्वशीलसंरक्षणतत्परा सती ।
अनेन नूनं प्रतिदुष्टकर्मणा हता भवेदार्यपथे परे स्थिता ॥ ३ ॥
विरूपरूपा विकृता विवर्चसो महानना दीर्घविरूपदर्शनाः ।
समीक्ष्य सा राक्षसराजयोषितो भयाद्विनष्टा जनकेश्वरात्मजा ॥ ४ ॥
सीतामदृष्ट्वा ह्यनवाप्य पौरुषं विहृत्य कालं सह वानरैश्चिरम् ।
न मेऽस्ति सुग्रीवसमीपगा गतिः सुतीक्ष्णदण्डो बलवांश्च वानरः ॥ ५ ॥
दृष्टमन्तःपुरं सर्वं दृष्टा रावणयोषितः ।
न सीता दृश्यते साध्वी वृथा जातो मम श्रमः ॥ ६ ॥
गत्वा तत्र त्वया वीर किं कृतं तद्वदस्व नः ।
अदृष्ट्वा किं प्रवक्ष्यामि तामहं जनकात्मजाम् ॥ ७ ॥
ध्रुवं प्रायमुपैष्यन्ति कालस्य व्यतिवर्तने ।
किं वा वक्ष्यति वृद्धश्च जाम्बवानङ्गदश्च सः ॥ ८ ॥
गतं पारं समुद्रस्य वानराश्च समागताः ।
अनिर्वेदः श्रियो मूलमनिर्वेदः परं सुखम् ॥ ९ ॥
अनिर्वेदो हि सततं सर्वार्थेषु प्रवर्तकः ।
करोति सफलं जन्तोः कर्म यत्तत्करोति सः ॥ १० ॥
तस्मादनिर्वेदकृतं यत्नं चेष्टेऽहमुत्तमम् ।
भूयस्तावद्विचेष्यामि देशान् रावणपालितान् ॥ ११ ॥
आपानशाला विचितास्तथा पुष्पगृहाणि च ।
चित्रशालाश्च विचिता भूयः क्रीडागृहाणि च ॥ १२ ॥
निष्कुटान्तररथ्याश्च विमानानि च सर्वशः ।
इति सञ्चिन्त्य भुयोऽपि विचेतुमुपचक्रमे ॥ १३ ॥
भूमीगूहांश्चैत्यगृहान् गृहातिगृहकानपि ।
उत्पतन्निपतंश्चापि तिष्ठन् गच्छन् पुनः पुनः ॥ १४ ॥
अपावृण्वंश्च द्वाराणि कपाटान्यवघाटयन् ।
प्रविशन्निष्पतंश्चापि प्रपतन्नुत्पतन्नपि ॥ १५ ॥
सर्वमप्यवकासं स विचचार महाकपिः ।
चतुरङ्गुलमात्रोऽपि नावकाशः स विद्यते ॥ १६ ॥
रावणान्तःपुरे तस्मिन् यं कपिर्न जगाम सः ।
प्राकारान्तररथ्याश्च वेदिकाश्चैत्यसंश्रयाः ॥ १७ ॥
दीर्घिकाः पुष्करिण्यश्च सर्वं तेनावलोकितम् ।
राक्षस्यो विविधाकारा विरूपा विकृतास्तथा ॥ १८ ॥
दृष्टा हनुमता तत्र न तु सा जनकात्मजा ।
रूपेणाप्रतिमा लोके वरा विद्याधरस्त्रियः ॥ १९ ॥
दृष्टा हनुमता तत्र न तु राघवनन्दिनी ।
नागकन्या वरारोहाः पूर्णचन्द्रनिभाननाः ॥ २० ॥
दृष्टा हनुमता तत्र न तु सीता सुमध्यमा ।
प्रमथ्य राक्षसेन्द्रेण नागकन्या बलाद्धृताः ॥ २१ ॥
दृष्टा हनुमता तत्र न सा जनकनन्दिनी ।
सोऽपश्यंस्तां महाबाहुः पश्यंश्चान्या वरस्त्रियः ॥ २२ ॥
विषसाद मुहुर्धीमान् हनुमान् मारुतात्मजः ।
उद्योगं वानरेन्द्राणां प्लवनं सागरस्य च ॥ २३ ॥
व्यर्थं वीक्ष्यानिलसुतश्चिन्तां पुनरुपागमत् ।
अवतीर्य विमानाच्च हनुमान् मारुतात्मजः ॥ २४ ॥
चिन्तामुपजगामाथ शोकोपहतचेतनः ॥ २५ ॥