तांस्तु तेऽहं प्रवक्ष्यामि प्रेक्षमाणस्य यूथपान् ।
राघवार्थे पराक्रान्ता ये न रक्षन्ति जीवितम् ॥ १ ॥
स्निग्धा यस्य बहुव्यामा वाला लाङ्गूलमाश्रिताः ।
ताम्राः पीताः सिताः श्वेताः प्रकीर्णा घोरकर्मणः ॥ २ ॥
प्रगृगीताः प्रकाशन्ते सूर्यस्येव मरीचयः ।
पृथिव्यां चानुकृष्यन्ते हरो नामैष यूथपः ॥ ३ ॥
आकाङ्क्षते त्वां सङ्ग्रामे जेतुं परपुरञ्जय ।
नीलानिव महामेघांस्तिष्ठतो यांस्तु पश्यसि ॥ ४ ॥
असिताञ्जनसङ्काशान् युद्धे सत्यपराक्रमान् ।
असङ्ख्येयाननिर्देश्यान् परं पारमिवोदधेः ॥ ५ ॥
पर्वतेषु च ये केचिद्विषमेषु नदीषु च ।
एते त्वामभिवर्तन्ते राजन्नृक्षाः सुदारुणाः ॥ ६ ॥
एषां मध्ये स्थितो राजन् भीमाक्षो भीमदर्शनः ।
पर्जन्य इव जीमूतैः समन्तात् परिवारितः ॥ ७ ॥
ऋक्षवन्तं गिरिश्रेष्ठमध्यास्ते नर्मदां पिबन् ।
सर्वर्क्षाणामधिपतिर्धूम्रो नामैष यूथपः ॥ ८ ॥
यवीयानस्य तु भ्राता पश्यैनं पर्वतोपमम् ।
भ्रात्रा समानो रूपेण विशिष्टस्तु पराक्रमैः ॥ ९ ॥
स एष जाम्बवान्नाम महायूथपयूथपः ।
प्रक्रान्तो गुरुवर्ती च सम्प्रहारेष्वमर्षणः ॥ १० ॥
एतेन साह्यं सुमहत् कृतं शक्रस्य धीमता ।
दैवासुरे जाम्बवता लब्धाश्च बहवो वराः ॥ ११ ॥
आरुह्य पर्वताग्रेभ्यो महाभ्रविपुलाः शिलाः ।
मुञ्चन्ति विपुलाकारा न मृत्योरुद्विजन्ति च ॥ १२ ॥
राक्षसानां च सदृशाः पिशाचानां च लोमशाः ।
एतस्य सैन्या बहवो विचरन्त्यग्नितेजसः ॥ १३ ॥
यं त्वेनमिभिसंरब्धं प्लवमानमिव स्थितम् ।
प्रेक्षन्ते वानराः सर्वे स्थिता यूथपयूथपम् ॥ १४ ॥
एष राजन् सहस्राक्षं पर्युपास्ते हरीश्वरः ।
बलेन बलसम्पन्नो दम्भो नामैष यूथपः ॥ १५ ॥
यः स्थितं योजने शैलं गच्छन् पार्श्वेन सेवते ।
ऊर्ध्वं तथैव कायेन गतः प्राप्नोति योजनम् ॥ १६ ॥
यस्मान्न परमं रूपं चतुष्पादेषु विद्यते ।
श्रुतः सन्नादनो नाम वानराणां पितामहः ॥ १७ ॥
येन युद्धं पुरा दत्तं रणे शक्रस्य धीमता ।
पराजयश्च न प्राप्तः सोऽयं यूथपयूथपः ॥ १८ ॥
यस्य विक्रममाणस्य शक्रस्येव पराक्रमः ।
एष गन्धर्वकन्यायामुत्पन्नः कृष्णवर्त्मनः ॥ १९ ॥
तदा दैवासुरे युद्धे साह्यार्थं त्रिदिवौकसाम् ।
यस्य वैश्रवणो राजा जम्बुमुपनिषेवते ॥ २० ॥
यो राजा पर्वतेन्द्राणां बहुकिन्नरसेविनाम् ।
विहारसुखदो नित्यं भ्रातुस्ते राक्षसाधिप ॥ २१ ॥
तत्रैष वसति श्रीमान् बलवान् वानरर्षभः ।
वृतः कोटिसहस्रेण हरीणां समुपस्थितः ॥ २२ ॥
एषैवाशंसते लङ्कां स्वेनानीकेन मर्दितुम् ।
यो गङ्गामनु पर्येति त्रासयन् हस्तियूथपान् ॥ २३ ॥
हस्तिनां वानराणां च पूर्ववैरमनुस्मरन् ।
एष यूथपतिर्नेता गच्छन् गिरिगुहाशयः ॥ २४ ॥
गजान् योधयते वन्यान् गिरींश्चैव महीरुहान् ।
हरीणां वाहिनीमुख्यो नदीं हैमवतीमनु ॥ २५ ॥
उशीरबीजमाश्रित्य पर्वतं मन्दरोपमम् ।
रमते वानरश्रेष्ठो दिवि शक्र इव स्वयम् ॥ २६ ॥
एनं शतसहस्राणां सहस्रमनुवर्तते ।
वीर्यविक्रमदृप्तानां नर्दतां बलशालिनाम् ॥ २७ ॥
स एष नेता चैतेषां वानराणां महात्मनाम् ।
स एष दुर्धरो राजन् प्रमाथी नाम यूथपः ॥ २८ ॥
वातेनेवोद्धतं मेघं यमेनमनुपश्यसि ।
उद्धूतमरुणाभासं पवनेन समन्ततः ॥ २९ ॥
विवर्तमानं बहुधा यत्रैतद्बहुलं रजः ।
एतेऽसितमुखा घोरा गोलाङ्गूला महाबलाः ॥ ३० ॥
शतं शतसहस्राणि दृष्ट्वा वै सेतुबन्धनम् ।
गोलाङ्गूलं महावेगं गवाक्षं नाम यूथपम् ॥ ३१ ॥
परिवार्याभिवर्तन्ते लङ्कां मर्दितुमोजसा ।
भ्रमराचरिता यत्र सर्वकामफलद्रुमाः ॥ ३२ ॥
यं सूर्यस्तुल्यवर्णाभमनु पर्येति पर्वतम् ।
यस्य भासा सदा भान्ति तद्वर्णा मृगपक्षिणः ॥ ३३ ॥
यस्य प्रस्थं महात्मानो न त्यजन्ति महर्षयः ।
सर्वकामफला वृक्षाः सदा फलसमन्विताः ॥ ३४ ॥
मधूनि च महार्हाणि यस्मिन् पर्वतसत्तमे ।
तत्रैष रमते राजन् रम्ये काञ्चनपर्वते ॥ ३५ ॥
मुख्यो वानरमुख्यानां केसरी नाम यूथपः ।
षष्टिर्गिरिसहस्राणां रम्याः काञ्चनपर्वताः ॥ ३६ ॥
तेषां मध्ये गिरिवरस्त्वमिवानघ रक्षसाम् ।
तत्रैते कपिलाः श्वेतास्ताम्रास्या मधुपिङ्गलाः ॥ ३७ ॥
निवसन्त्युत्तमगिरौ तीक्ष्णदंष्ट्रा नखायुधाः ।
सिंहा इव चतुर्दंष्ट्रा व्याघ्रा इव दुरासदाः ॥ ३८ ॥
सर्वे वैश्वानरसमा ज्वलिताशीविषोपमाः ।
सुदीर्घाञ्चितलाङ्गूला मत्तमातङ्गसन्निभाः ॥ ३९ ॥
महापर्वतसङ्काशा महाजीमूतनिस्वनाः ।
वृत्तपिङ्गलरक्ताक्षा भीमभीमगतिस्वराः ॥ ४० ॥
मर्दयन्तीव ते सर्वे तस्थुर्लङ्कां समीक्ष्य ते ।
एष चैषामधिपतिर्मध्ये तिष्ठति वीर्यवान् ॥ ४१ ॥
जयार्थी नित्यमादित्यमुपतिष्ठति बुद्धिमान् ।
नाम्ना पृथिव्यां विख्यातो राजन् शतवलीति यः ॥ ४२ ॥
एषैवाशंसते लङ्कां स्वेनानीकेन मर्दितुम् ।
विक्रान्तो बलवान् शूरः पौरुषे स्वे व्यवस्थितः ॥ ४३ ॥
रामप्रियार्थं प्राणानां दयां न कुरुते हरिः ।
गजो गवाक्षो गवयो नलो नीलश्च वानरः ॥ ४४ ॥
एकैक एव यूथानां कोटीभिर्दशभिर्वृतः ।
तथाऽन्ये वानरश्रेष्ठा विन्ध्यपर्वतवासिनः ॥ ४५ ॥
न शक्यन्ते बहुत्वात्तु सङ्ख्यातुं लघुविक्रमाः ।
सर्वे महाराज महाप्रभावाः सर्वे महाशैलनिकाशकायाः ॥ ४६ ॥
सर्वे समर्थाः पृथिवीं क्षणेन कर्तुं प्रविध्वस्तविकीर्णशैलाम् ॥ ४७ ॥