युद्ध्यातां तु ततस्तेषां वानराणां महात्मनाम् ।
रक्षसां सम्बभूवाथ बलकोपः सुदारुणः ॥ १ ॥
ते हयैः काञ्चनापीडैर्ध्वजैश्चाग्निशिखोपमैः ।
रथैश्चादित्यसङ्काशैः कवचैश्च मनोरमैः ॥ २ ॥
निर्ययू राक्षसव्याघ्रा नादयन्तो दिशो दश ।
राक्षसा भीमकर्माणो रावणस्य जयैषिणः ॥ ३ ॥
वानराणामपि चमूर्बृहती जयमिच्छताम् ।
अभ्यधावत तां सेनां रक्षसां कामरूपिणाम् ॥ ४ ॥
एतस्मिन्नन्तरे तेषामन्योन्यमभिधावताम् ।
रक्षसां वानराणां च द्वन्द्वयुद्धमवर्तत ॥ ५ ॥
अङ्गदेनेन्द्रजित् सार्धं वालिपुत्रेण राक्षसः ।
अयुध्यत महातेजास्त्र्यम्बकेण यथाऽन्तकः ॥ ६ ॥
प्रजङ्घेन च सम्पातिर्नित्यं दुर्मर्षणो रणे ।
जम्बुमालिनमारब्धो हनुमानपि वानरः ॥ ७ ॥
सङ्गतः सुमहाक्रोधो राक्षसो रावणानुजः ।
समरे तीक्ष्णवेगेन मित्रघ्नेन विभीषणः ॥ ८ ॥
तपनेन गजः सार्धं राक्षसेन महाबलः ।
निकुम्भेन महातेजा नीलोऽपि समयुद्ध्यत ॥ ९ ॥
वानरेन्द्रस्तु सुग्रीवः प्रघसेन समागतः ।
सङ्गतः समरे श्रीमान् विरूपाक्षेण लक्ष्मणः ॥ १० ॥
आग्निकेतुश्च दुर्धर्षो रश्मिकेतुश्च राक्षसः ।
सुप्तघ्नो यज्ञकोपश्च रामेण सह सङ्गताः ॥ ११ ॥
वज्रमुष्टिस्तु मैन्देन द्विविदानशनिप्रभः ।
राक्षसाभ्यां सुघोराभ्यां कपिमुख्यौ समागतौ ॥ १२ ॥
वीरः प्रतपनो घोरो राक्षसो रणदुर्धरः ।
समरे तीक्ष्णवेगेन नलेन समयुद्ध्यत ॥ १३ ॥
धर्मस्य पुत्रो बलवान् सुषेण इति विश्रुतः ।
स विद्युन्मालिना सार्धमयुध्यत महाकपिः ॥ १४ ॥
वानराश्चापरे भीमा राक्षसैरपरैः सह ।
द्वन्द्वं समीयुर्बहुधा युद्धाय बहुभिः सह ॥ १५ ॥
तत्रासीत् सुमहद्युद्धं तुमुलं रोमहर्षणम् ।
रक्षसां वानराणां च वीराणां जयमिच्छताम् ॥ १६ ॥
हरिराक्षसदेहेभ्यः प्रभृताः केशशाद्वलाः ।
शरीरसङ्घाटवहाः प्रसस्रुः शोणितापगाः ॥ १७ ॥
आजघानेन्द्रजित् क्रुद्धो वज्रेणेव शतक्रतुः ।
अङ्गदं गदया वीरं शत्रुसैन्यविदारणम् ॥ १८ ॥
तस्य काञ्चनचित्राङ्गं रथं साश्वं ससारथिम् ।
जघान समरे श्रीमानङ्गदो वेगवान् कपिः ॥ १९ ॥
सम्पातिस्तु त्रिभिर्बाणैः प्रजङ्घेन समाहतः ।
निजघानाश्वकर्णेन प्रजङ्घं रणमूर्धनि ॥ २० ॥
जम्बुमाली रथस्थस्तु रथशक्त्या महाबलः ।
बिभेद समरे क्रुद्धो हनूमन्तं स्तनान्तरे ॥ २१ ॥
तस्य तं रथमास्थाय हनूमान् मारुतत्मजः ।
प्रममाथ तलेनाशु सह तेनैव रक्षसा ॥ २२ ॥
नदन् प्रतपनो घोरो नलं सोऽप्यन्वधावत ।
नलः प्रतपनस्याशु पातयामास चक्षुषी ॥ २३ ॥
भिन्नगात्रः शरैस्तीक्ष्णैः क्षिप्रहस्तेन रक्षसा ।
ग्रसन्तमिव सैन्यानि प्रघसं वानराधिपः ॥ २४ ॥
सुग्रीवः सप्तपर्णेन निर्बिभेद जघान च ।
अग्निकेतुश्च दुर्धर्षो रश्मिकेतुश्च राक्षसः ॥ २५ ॥
सुप्तघ्नो यज्ञकोपश्च रामं निर्बिभिदुः शरैः ।
तेषां चतुर्णां रामस्तु शिरांसि निशितैः शरै ॥ २६ ॥
क्रुद्धश्चतुर्भिश्चिच्छेद घोरैरग्निशिखोपमैः ।
वज्रमुष्टिस्तु मैन्देन मुष्टिना निहतो रणे ॥ २७ ॥
पपात सरथः साश्वः पुराट्ट इव भूतले ।
निकुम्भस्तु रणे नीलं नीलाञ्जनचयप्रभम् ॥ २८ ॥
निर्बिभेद शरैस्तीक्ष्णैः करैर्मेघमिवांशुमान् ।
पुनः शरशतेनाथ क्षिप्रहस्तो निशाचरः ॥ २९ ॥
बिभेद समरे नीलं निकुम्भः प्रजहास च ।
तस्यैव रथचक्रेण नीलो विष्णुरिवाहवे ॥ ३० ॥
शिरश्चिच्छेद समरे निकुम्भस्य च सारथेः ।
वज्राशनिसमस्पर्शो द्विविदोऽप्यशनिप्रभम् ॥ ३१ ॥
जघान गिरिशृङ्गेण मिषतां सर्वरक्षसाम् ।
द्विविदं वानरेन्द्रं तु नगयोधिनमाहवे ॥ ३२ ॥
शरैरशनि सङ्काशैः स विव्याधाशनिप्रभः ।
स शरैरतिविद्धाङ्गो द्विविदः क्रोधमूर्च्छितः ॥ ३३ ॥
सालेन सरथं साश्वं निजघानाशनिप्रभम् ।
विद्युन्माली रथस्थस्तु शरैः काञ्चनभूषणैः ॥ ३४ ॥
सुषेणं ताडयामास ननाद च मुहुर्मुहुः ।
तं रथस्थमथो दृष्ट्वा सुषेणो वानरोत्तमः ॥ ३५ ॥
गिरिशृङ्गेण महता रथमाशु न्यपातयत् ।
लाघवेन तु संयुक्तो विद्युन्माली निशाचरः ॥ ३६ ॥
अपक्रम्य रथात्तूर्णं गदापाणिः क्षितौ स्थितः ।
ततः क्रोधसमाविष्टः सुषेणो हरिपुङ्गवः ॥ ३७ ॥
शिलां सुमहतीं गृह्य निशाचरमभिद्रवत् ।
तमापतन्तं गदया विद्युन्माली निशाचरः ॥ ३८ ॥
वक्षस्यभिजघानाशु सुषेणं हरिसत्तमम् ।
गदाप्रहारं तं घोरमचिन्त्य प्लवगोत्तमः ॥ ३९ ॥
तां शिलां पातयामास तस्योरसि महामृधे ।
शिलाप्रहाराभिहतो विद्युन्माली निशाचरः ॥ ४० ॥
निष्पिष्टहृदयो भूमौ गतासुर्निपपात ह ।
एवं तैर्वानरैः शूरैः शूरास्ते रजनीचराः ॥ ४१ ॥
द्वन्द्वे विमृदितास्तत्र दैत्या इव दिवौकसैः ।
चक्राक्षयुगदण्डैश्च भग्नैर्धरणिसंश्रितैः\* ॥ ४२ ॥
बभूवायोधनं घोरं गोमायुगणसङ्कुलम्\* ।
कबन्धानि समुत्पेतुर्दिक्षु वानररक्षसाम् ॥ ४३ ॥
विमर्दे तुमुले तस्मिन् देवासुररणोपमे ।
विदार्यमाणा हरिपुङ्गवैस्तदा निशाचराः शोणितदिग्धगात्राः ॥ ४४ ॥
पुनः सुयुद्धं तरसा समास्थिता दिवाकरस्यास्तमयाभिकाङ्क्षिणः ॥ ४५ ॥