स लङ्घयित्वा प्राकारं गिरिकूटोपमो महान् ।
निर्ययौ नगरात्तूर्णं कुम्भकर्णो महाबलः ॥ १ ॥
स ननाद महानादं समुद्रमभिनादयन् ।
जनयन्निव निर्घातान् विधमन्निव पर्वतान् ॥ २ ॥
तमवध्यं मधवता यमेन वरुणेन वा ।
प्रेक्ष्य भीमाक्षमायान्तं वानरा विप्रदुद्रुवुः ॥ ३ ॥
तांस्तु विप्रद्रुतान् दृष्ट्वा वालिपुत्रोऽङ्गदोऽब्रवीत् ।
नलं नीलं गवाक्षं च कुमुदं च महाबलम् ॥ ४ ॥
आत्मानमत्र विस्मृत्य वीर्याण्यभिजनानि च ।
क्व गच्छत भयत्रस्ताः प्राकृता हरयो यथा ॥ ५ ॥
साधु सौम्या निवर्तध्वं किं प्राणान् परिरक्षथ ।
नालं युद्धाय वै रक्षो महतीयं बिभीषिका ॥ ६ ॥
महतीमुत्थितामेनां राक्षसानां बिभीषिकाम् ।
विक्रमाद्विधमिष्यामो निवर्तध्वं प्लवङ्गमाः ॥ ७ ॥
कृच्छ्रेण तु समाश्वस्य सङ्गम्य च ततस्ततः ।
वृक्षाद्रिहस्ता हरयः सम्प्रतस्थू रणाजिरम् ॥ ८ ॥
ते निवृत्य तु सङ्क्रुद्धाः कुम्भकर्णं वनौकसः ।
निजघ्नुः परमक्रुद्धाः समदा इव कुञ्जराः ॥ ९ ॥
प्रांशुभिर्गिरिशृङ्गैश्च शिलाभिश्च महाबलः ।
पादपैः पुष्पिताग्रैश्च हन्यमानो न कम्पते ॥ १० ॥
तस्य गात्रेषु पतिता भिद्यन्ते शतशः शिलाः ।
पादपाः पुष्पिताग्राश्च भग्नाः पेतुर्महीतले ॥ ११ ॥
सोऽपि सैन्यानि सङ्क्रुद्धो वानराणां महौजसाम् ।
ममन्थ परमायत्तो वनान्यग्निरिवोत्थितः ॥ १२ ॥
लोहितार्द्रास्तु बहवः शेरते वानरर्षभाः ।
निरस्ताः पतिता भूमौ ताम्रपुष्पा इव द्रुमाः ॥ १३ ॥
लङ्घयन्तः प्रधावन्तो वानरा नावलोकयन् ।
केचित्समुद्रे पतिताः केचिद्गगनमाश्रिताः ॥ १४ ॥
वध्यमानास्तु ते वीरा राक्षसेन बलीयसा ।
सागरं येन ते तीर्णाः पथा तेन प्रदुद्रुवुः ॥ १५ ॥
ते स्थलानि तथा निम्नं विषण्णवदना भयात् ।
ऋक्षा वृक्षान् समारूढाः केचित् पर्वतमाश्रिताः ॥ १६ ॥
भग्नानां वो न पश्यामि परिगम्य महीमिमाम् ।
स्थानं सर्वे निवर्तध्वं किं प्राणान् परिरक्षथ ॥ १७ ॥
निरायुधानां द्रवतामसङ्गगतिपौरुषाः ।
दारा ह्यपहसिष्यन्ति स वै घातस्तु जीविनाम् ॥ १८ ॥
कुलेषु जाताः सर्वे स्म विस्तीर्णेषु महत्सु च ।
क्व गच्छथ भयत्रस्ता हरयः प्राकृता यथा ॥ १९ ॥
अनार्याः खलु यद्भीतास्त्यक्त्वा वीर्यं प्रधावत ।
विकत्थनानि वो यानि तदा वै जनसंसदि ॥ २० ॥
तानि वः क्व नु यातानि सोदग्राणि महान्ति च ।
भीरुप्रवादाः श्रूयन्ते यस्तु जीविति धिक्कृतः ॥ २१ ॥
मार्गः सत्पुरुषैर्जुष्टः सेव्यतां त्यज्यतां भयम् ।
शयामहेऽथ निहताः पृथिव्यामल्पजीविताः ॥ २२ ॥
दुष्प्रापं ब्रह्मलोकं वा प्राप्नुमो युधि सूदिताः ।
सम्प्राप्नुयामः कीर्तिं वा निहत्वा शत्रुमाहवे ॥ २३ ॥
जीवितं वीरलोकस्य मोक्ष्यामो वसु वानराः ।
न कुम्भकर्णः काकुत्स्थं दृष्ट्वा जीवन् गमिष्यति ॥ २४ ॥
दीप्यमानमिवासाद्य पतङ्गो ज्वलनं यथा ।
पलायनेन चोद्दिष्टाः प्राणान् रक्षामहे वयम् ॥ २५ ॥
एकेन बहवो भग्ना यशो नाशं गमिष्यति ।
एवं ब्रुवाणं तं शूरमङ्गदं कनकाङ्गदम् ॥ २६ ॥
द्रवमाणास्ततो वाक्यमूचुः शूरविगर्हितम् ।
कृतं नः कदनं घोरं कुम्भकर्णेन रक्षसा ॥ २७ ॥
न स्थानकालो गच्छामो दयितं जीवितं हि नः ।
एतावदुक्त्वा वचनं सर्वे ते भेजिरे दिशः ॥ २८ ॥
भीमं मीमाक्षमायान्तं दृष्ट्वा वानरयूथपाः ।
द्रवमाणास्तु ते वीरा अङ्गदेन वलीमुखाः ॥ २९ ॥
सान्त्वैश्चैवानुमानैश्च ततः सर्वे निवर्तिताः ।
प्रहर्षमुपनीताश्च वालिपुत्रेण धीमता ॥ ३० ॥
आज्ञाप्रतीक्षास्तस्थुश्च सर्वे वानरयूथपाः ।
ऋषभशरभमैन्दधूम्रनीलाः कुमुदसुषेणगवाक्षरम्भताराः ॥ ३१ ॥
द्विविदपनसवायुपुत्रमुख्यास्त्वरिततराभिमुखं रणं प्रयाताः ॥ ३२ ॥